Mariana Mazzucato’nun bu harika ifadesine hoş geldiniz. Türkiye’de hane giderlerinin en büyük kalemi konut kiralarıdır. Bu konu dün vardı, bugün var, yarın da var olacak gibi görünüyor. Peki, bu konuda ne yapılabilir? Çözüm bulunmazsa gelecekte nasıl bir durumla karşılaşacağız? Aslında benzer sorunlar pek çok ülkede var ama çözüm için neler yapıyoruz?
Vatandaşların barınma ihtiyacı varsa, bu ihtiyaca cevap verecek ürünlerin üretilmesi ve finansmanın doğru şekilde planlanması gerekiyor. Konut üretimi diğer ürünlerden daha uzun bir süreç gerektirdiği için arzın artması kolay bir düzeltme olmayabilir.
Türkiye genelinde yükselen kira fiyatları, ev sahibi olmanın zorlaşması ve sosyal konut stokunun azalması artık bariz bir gerçeği gösteriyor: Konut sorunu, günümüzde en temel sosyal adalet ve ekonomik güvenlik sorunlarından biri haline geldi. Artık konut sadece bir hak değil, yatırım aracı olarak görülüyor. Bu dönüşüm gelir eşitsizliğini artırıyor ve toplumun düşük gelirli kesimleri zengin bir kişinin birkaç dairesinden birinde kiracı olarak geleceğe endişeyle bakıyor.
Özellikle büyük şehirlerde barınma krizi her geçen yıl artıyor. Kiralar son üç yılda yüzde 300’ün üzerinde arttı. TOKİ projeleri genellikle orta gelir grubuna hitap ederken, belediyelerin kaynakları sınırlı. Peki, ne yapılabilir?
Ulusal bir konut eylem planı hazırlanmalı, belediyelerin üretim ve planlama yetkileri güçlendirilmeli, konut üretiminde enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik öncelik haline getirilmeli, sosyal konuta yönelik kamu-özel işbirlikleri teşvik edilmeli. Boş konutlar, kısa süreli kiralamalar ve aşırı mülk sahipliği için vergi düzenlemeleri düşünülmeli.
Avrupa’da sosyal konutlar tekrar ciddi şekilde gündemde. Çünkü konut sadece duvarlar ve çatıdan ibaret değil. Konut, gençlerin hayata tutunma şansı, emeklilerin huzuru, çalışanların geçim umudu, çocukların geleceği demektir. 2025 yılı aile yılı ilan edildi ve gençleri evliliğe teşvik etmeye yönelik politikalar geliştiriliyor. Fakat gençlerin evlenme konusunda en büyük engel ev, barınma sorunudur.
Hayatınızı ertelemeyin ve bu haftayı en iyi şekilde geçirmeye çalışın. Umuyorum ki konut sorununa dair çözümler bulabilir ve daha adil bir toplum inşa edebiliriz.
